« Ci z nas, którzy są odpowiedzialni za zdrowie psów, muszą nieustannie czytać i oceniać nowe badania, aby upewnić się, że dbamy o naszych psich towarzyszy w najbardziej odpowiedni sposób. Niniejszy artykuł zawiera przegląd dowodów naukowych, które łącznie sugerują, że lekarze weterynarii i właściciele psów powinni zrewidować obecne powszechne zalecenie, aby wszystkie psy nieprzeznaczone do hodowli miały usuwane gonady w wieku 6 miesięcy lub wcześniej. Krótko podsumowano wyniki szeregu badań dotyczących wpływu usunięcia jajników lub jąder (gonadektomii) na ortopedię, nowotwory, zachowanie i inne kwestie zdrowotne, a także przedstawiono alternatywy dla gonadektomii w celu zapobiegania prokreacji. »
Chris Zink DVM PhD, DACVP, DACVSMR, CCRT, CVSMT, CVA Canine Sports Productions – http://www.caninesports.com © Chris Zink 2018
• Samice, a czasami samce psów, które są kastrowane przed okresem dojrzewania, mają zwiększone ryzyko nietrzymania moczu i jest ono bardziej nasilone u suk kastrowanych wcześniej.(37-40)
• Wysterylizowane suki wykazywały znacznie wyższe ryzyko wystąpienia niedoczynności tarczycy w porównaniu z nienaruszonymi samicami.(41) Badanie stanu zdrowia kilku tysięcy Golden Retrieverów wykazało, że wysterylizowane lub wykastrowane psy były bardziej narażone na rozwój niedoczynności tarczycy. Wysterylizowane samce i samice wykazywały wyższe względne ryzyko rozwoju niedoczynności tarczycy niż nienaruszone samice.(42)
• Wysterylizowane samice miały 22-krotnie zwiększone ryzyko rozwoju śmiertelnego ostrego zapalenia trzustki w porównaniu do samic niekastrowanych(43).
• Ryzyko wystąpienia niepożądanych reakcji na szczepionki jest od 27 do 38% większe u psów wykastrowanych w porównaniu z nienaruszonymi.(44)
• W badaniu samic rottweilerów stwierdzono silny pozytywny związek między retencją jajników a długowiecznością.(45)
• Badanie przeprowadzone na 90 090 psach wykazało, że psy wykastrowane i wykastrowane miały znacznie zwiększone ryzyko atopowego zapalenia skóry, autoimmunologicznej niedokrwistości hemolitycznej, niedoczynności kory nadnerczy, niedoczynności tarczycy, małopłytkowości immunologicznej i nieswoistego zapalenia jelit niż psy nienaruszone(46).
Podsumowanie
Oczywiście praktyka weterynaryjna zalecająca każdemu psu, który nie jest przeznaczony do hodowli, usunięcie gonad w wieku 6 miesięcy lub wcześniej, nie jest kwestią czarno-białą. Należy przeprowadzić więcej badań w celu oceny szerszego wpływu kastracji i sterylizacji na zdrowie, a w szczególności w celu zbadania alternatywnych metod zapobiegania prokreacji, takich jak wazektomia i histerektomia. Oczywiste jest, że gonady są ważne nie tylko dla reprodukcji, ale produkowane przez nie hormony odgrywają kluczową rolę we wzroście, rozwoju i długoterminowym zdrowiu. Jedno z badań wykazało, że kastrowane suki miały 30-krotnie wyższy poziom hormonu luteinizującego niż suki nienaruszone (47), a biorąc pod uwagę, że hormon ten ma receptory w różnych tkankach w całym organizmie, a wiązanie LH z jego receptorami może indukować kaskady zapalne i podział komórek (48), możliwe jest, że brak pętli sprzężenia zwrotnego dla tego hormonu może przyczyniać się do niektórych negatywnych skutków gonadektomii, przynajmniej u samic.
Zapobieganie prokreacji
SAMCE
W przypadku samców stosunkowo łatwo jest wykonać wazektomię. Jedną z możliwych wad jest to, że wazektomia nie zapobiega niektórym niepożądanym zachowaniom związanym z samcami, takim jak znakowanie,kopulowanie i wędrowanie. Z drugiej strony, samice i wykastrowane samce również często znakują i kopulują. Trening jest skutecznym rozwiązaniem dla tych zachowań. Odpowiednio przeprowadzona wazektomia jest rozwiązaniem. Jednym z potencjalnych problemów jest znalezienie lekarza weterynarii, który może wykonać tę procedurę. Szkoły weterynaryjne nie uczą obecnie studentów, jak wykonywać wazektomię. Jednak metodologia została opisana (49) i każdy lekarz weterynarii może nauczyć się tej techniki.
SAMICE
W przypadku samic kwestie są bardziej złożone, ponieważ posiadanie suki w rui jest niewygodne, a pozostawienie nienaruszonej macicy znacznie zwiększa ryzyko ropomacicza, które może być poważne i potencjalnie śmiertelne. Jednym z rozwiązań jest wykonanie histerektomii (usunięcie macicy), pozostawiając nienaruszone jajniki. Jak dotąd jednak wpływ tej techniki na samice psów nie został dokładnie zbadany. Istnieją pewne sugestie, że psy poddane histerektomii nadal owulują i mogą wykazywać zmiany w zachowaniu, obrzęk sromu, a w niektórych przypadkach niewielką wydzielinę. Co więcej, psy poddane tej operacji będą miały nienaruszone jajniki, więc lekarze weterynarii musieliby ustanowić skuteczny system monitorowania w celu wczesnego wykrywania raka sutka u nienaruszonych suk, tak jak jest to dostępne dla kobiet. Ponadto istnieje możliwość, że u psa rozwinie się ropomacicze, jeśli podczas histerektomii pozostaną niewielkie ilości tkanki macicy. Temu potencjalnemu problemowi można jednak zapobiec poprzez ostrożne usunięcie całej macicy. Należy mieć nadzieję, że efekty tej techniki zostaną odpowiednio zbadane w przyszłości.
Zachowane jądra
W przypadku samców z zachowanymi jądrami istnieje logiczne rozwiązanie oparte na faktach. Duże prospektywne badanie wykazało, że częstość występowania raka jąder u psów z wnętrostwem wynosiła 12,7/1000 psich lat ryzyka.(50) Innymi słowy, jeśli 100 psów z zatrzymanymi jądrami dożyje 10 lat, u około 13 z nich rozwinie się rak w zatrzymanym jądrze. Średni wiek, w którym rozwijają się guzy w niezstąpionych jądrach wynosi 8,7 lat.(51) Guzy te są zwykle łagodne, choć mogą rosnąć dość duże. Na podstawie tego badania zaleca się, aby psy z z a t r z y m a n y m i j ą d r a m i poddawały się badaniu ultrasonograficznemu jamy brzusznej co dwa lata w celu ustalenia, czy w zatrzymanym jądrze (jądrach) rozwija się guz. W przypadku wykrycia guza, co zdarza się u mniejszości psów, można go wówczas usunąć. Ponadto psy z tylko jednym zstąpionym jądrem powinny zostać poddane wazektomii na tym powrózku nasiennym. Rozwiązanie to pozwala psu korzystać z hormonów płciowych, ale zapobiega przekazywaniu tej prawdopodobnej choroby genetycznej potomstwu.
Medycyna zindywidualizowana
Większość dzieci w dekadach po II wojnie światowej miała usuwane migdałki, gdy cierpiały na ból gardła. Obecnie procedura ta jest wykonywana znacznie rzadziej, ponieważ liczne badania wykazały, że usunięcie tego narządu odpornościowego wiąże się zarówno z krótkoterminowym, jak i długoterminowym ryzykiem dla pacjenta i zapewnia wątpliwe korzyści (52). Podobnie, biorąc pod uwagę przedstawione tutaj dowody, oczywiste jest, że usunięcie gonad wiąże się ze znacznym ryzykiem dla psów. Jest to szczególnie prawdziwe, biorąc pod uwagę, że procedura nie jest wymagana w celu zapobiegania prokreacji, co jest głównym powodem, dla którego rozważa się gonadektomię. Dlatego przed wykonaniem gonadektomii ważne jest, abyśmy indywidualnie ocenili każdego psa i jego sytuację życiową, rozważając ryzyko i korzyści związane z usunięciem gonad. Bardzo ważne jest również, abyśmy omówili z naszymi klientami zalety i wady procedur oraz ich alternatywy. Nie ma jednego rozwiązania, które pasowałoby do każdego psa.
Literatura:
37. Stocklin-Gautschi NM, Hassig M, Reichler IM, Hubler M, Arnold S. Związek nietrzymania moczu z wczesną kastracją u suk. J. Reprod. Fertil. Suppl. 57:233-6, 2001.
38. Aaron A, Eggleton K, Power C, Holt PE. Niewydolność mechanizmu zwieracza cewki moczowej u samców psów: retrospektywna analiza 54 przypadków. Vet Rec 1996;139:542-6.
39. Thursfield MV. Związek między nietrzymaniem moczu a kastracją u suk. Vet Rec. 1985;116:695.
40. Thrusfield MV, Hold PE, Muirhead RH. Nabyte nietrzymanie moczu u suk: częstość występowania i związek z praktykami kastracji. J Small Anim Pract 1998;39:559-66.
41. Milne KL, Hayes HM Jr. Epidemiologiczne cechy niedoczynności tarczycy u psów. Cornell Vet. 1981;71:3-14.
42. Panciera DL. Niedoczynność tarczycy u psów: 66 przypadków (1987-1992). JAVMA 1994;204:761-7.
43. Hess RS, Kass PH, Shofer FS, Can Winkle TJ, Washabau RJ. Ocena czynników ryzyka śmiertelnego ostrego zapalenia trzustki u psów. JAVMA. 1999;214:46-51.
44. Moore GE, Guptill LF, Ward MP, Glickman NW, Faunt KK, Lewis HB, Glickman LT. Zdarzenia niepożądane zdiagnozowane w ciągu trzech dni od podania szczepionki u psów. JAVMA 2005;227:1102-8.
45. Waters DJ, Kengeri SS, Clever B, Booth JA, Maras AH, Schlittler DL, Hayek MG. Odkrywanie mechanizmów różnic płciowych w długowieczności: dożywotnia ekspozycja na jajniki i wyjątkowa długowieczność u psów. Aging Cell 2009;8:752-5.
46. Sundburg CI, Belanger JM, Bannasch DL, Famula TR, Oberbauer AM. Wpływ gonadektomii na ryzyko zaburzeń immunologicznych u psów: badanie retrospektywne. BMC Veterinary Research 2016;12:278.
47. Beijerink NJ, Buijtels JJ, Okkens AC, Kooistra HS, Dieleman SJ. Podstawowe i indukowane GnRH wydzielanie FSH i LH u suk bezrujowych i po owariektomii. Theriogenology 2007;67:1039-45.
48. Zwida K, Kutzler MA. Niereptrodukcyjne długoterminowe powikłania zdrowotne usunięcia gonad u psów oraz możliwe związki przyczynowe z podwyższonym stężeniem hormonu luteinizującego (LH) po gonadektomii. J. etiology An Health 2016;11-11.
49.https://lib.dr.iastate.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://www.google.com/&httpsredir=1&article=2855&context=iowastate_ weterynarz
50. Reif JS, Maquire TG, Kenny RM, Brodey RS. Badanie kohortowe nowotworów jąder u psów. JAVMA 1979;175:719-23.
51. Nieto JM, Pizarro M, Balaguer LM, Romano J. Canine testicular tumors in descended and cryptorchid testes. Dtsch Tierarztl Wochenschr. 1989;96:186-9.
52. Liczne odniesienia można znaleźć na stronie https://en.wikipedia.org/wiki/Tonsillectomy
Baaaardzo ciekawy artykuł. Dziękuję!